Limfocyty podwyższone - na co wskazują?

Wybierz usługę

Recepta

Kontynuacja lub nowy lek

od 59 zł

Wybieram

Podwyższone limfocyty we krwi to jedno z najczęstszych nieprawidłowych odchyleń wykrywanych podczas rutynowej morfologii. Limfocytoza może być zarówno wynikiem łagodnej infekcji, jak i objawem groźnych chorób, w tym nowotworów układu krwiotwórczego.

W Polsce przewlekła białaczka limfocytowa – najczęstsza nowotworowa przyczyna limfocytozy – diagnozowana jest nawet u 1700 nowych pacjentów rocznie. Wczesna diagnostyka oraz prawidłowa interpretacja wyników badań stanowią podstawę dalszego leczenia. Znajomość objawów, czynników ryzyka oraz możliwości profilaktyki daje szansę na skuteczną pomoc osobom dotkniętym tym zaburzeniem.

Co to są limfocyty i jak rozpoznać, że są podwyższone?

Limfocyty to wyspecjalizowane białe krwinki, które odpowiadają za obronę organizmu przed patogenami. Stanowią od 20 do 45% wszystkich leukocytów obecnych we krwi dorosłego człowieka. Limfocytozę rozpoznaje się, gdy ich liczba przekracza normę – bezwzględnie ponad 5000/μl u dorosłych, względnie powyżej 45% całkowitej liczby leukocytów.

Badanie liczby limfocytów wykonuje się podczas rutynowej morfologii krwi z rozmazem. Interpretacja wyników zależy także od wieku pacjenta, gdyż normy u dzieci i dorosłych różnią się istotnie – u dzieci naturalnie występuje wyższy poziom limfocytów.

U dzieci występuje tzw. fizjologiczna limfocytoza, związana z rozwojem układu odpornościowego, która ustępuje około 4–6 roku życia. Wzrost liczby limfocytów u osoby dorosłej wymaga już dalszej diagnostyki.

Jakie są najczęstsze przyczyny podwyższonego poziomu limfocytów?

Limfocytoza jest zjawiskiem wieloprzyczynowym. Często spotyka się ją podczas przeziębienia, infekcji wirusowej czy przejściowego stresu. Jednak jej utrzymywanie się przez dłuższy czas lub bardzo duże odchylenia od normy mogą wskazywać na poważniejsze schorzenia.

Profesor Ewa Lech-Marańda, konsultant krajowy w dziedzinie hematologii, zwraca uwagę na dynamiczny rozwój nowych metod leczenia chorób krwi: "W ostatnich dwóch latach dokonał się ogromny postęp w leczeniu nowotworów hematologicznych. Leczymy zgodnie z europejskimi standardami, ale ponieważ hematologia jest bardzo dynamicznie rozwijającą się dziedziną i każdego roku mamy nowe rejestracje, dlatego zawsze będzie coś, co można będzie jeszcze poprawić".

Przyczyny można podzielić na kilka głównych grup:

W większości przypadków, podwyższenie limfocytów ustępuje samoistnie po wyleczeniu infekcji; przewlekła lub znaczna limfocytoza wymaga jednak szerszej diagnostyki, zwłaszcza w kierunku chorób rozrostowych układu krwiotwórczego.

Jak objawia się limfocytoza i na co warto zwrócić uwagę?

Limfocytoza nie daje zazwyczaj swoistych, łatwo wyróżniających się objawów. Objawy, które mogą się pojawić, są związane głównie z chorobą wywołującą podwyższenie liczby limfocytów.

W przebiegu infekcji wirusowych dominują:

• osłabienie;
• gorączka;
• ból gardła;
• kaszel;
• bóle mięśni i stawów.

Objawy nowotworów układu krwiotwórczego bywają mniej charakterystyczne, ale bardziej niepokojące:

• przewlekłe zmęczenie;
• niewyjaśniona utrata masy ciała;
• nocne poty;
• powiększenie węzłów chłonnych (szczególnie jeśli są twarde i niebolesne);
• częste infekcje;
• skłonność do krwawień.

Bardzo ważne jest, aby nie lekceważyć powiększonych węzłów chłonnych, szczególnie jeśli są niebolesne, twarde i trwale powiększone. W 90% przypadków powiększenie węzłów chłonnych ma charakter odczynowy, ale pozostałe 10% wymaga dokładnej diagnostyki.

Jak wygląda diagnostyka limfocytozy?

Diagnostyka limfocytozy jest wieloetapowa i rozpoczyna się od dokładnego wywiadu i analizy objawów. Lekarz zbiera informacje na temat długości trwania objawów, kontaktów z chorymi, przyjmowanych leków oraz chorób przewlekłych.

Podstawowym badaniem jest morfologia z rozmazem, która pozwala na ocenę rodzaju i liczby białych krwinek. Jeżeli wyniki budzą niepokój, lekarz może zlecić:

• cytometrię przepływową – pozwala ocenić, czy limfocyty nie są typu nowotworowego;
• badania obrazowe (USG węzłów chłonnych, brzucha, RTG klatki piersiowej);
• biopsję węzłów chłonnych lub szpiku kostnego w trudnych przypadkach.

Czas ma ogromne znaczenie w leczeniu nowotworów hematologicznych. Im wcześniej rozpoznamy chorobę i rozpoczniemy odpowiednie leczenie, tym lepsze rokowania dla pacjenta.

Jakie choroby mogą leżeć u podstaw limfocytozy?

Najczęstszą onkologiczną przyczyną przewlekłej limfocytozy wśród dorosłych jest przewlekła białaczka limfocytowa (ang. Chronic lymphocytic leukemia – CLL, łac. leucaemia lymphocytica chronica). To choroba charakteryzująca się powolnym, ale niekontrolowanym rozrostem limfocytów B. W Polsce wskaźnik zachorowalności na CLL wynosi 4,2/100 000 osób rocznie. Chorują najczęściej mężczyźni powyżej 60. roku życia. Choroba jest wolno postępująca, a jej pierwszym objawem bywa właśnie nieznaczna, przewlekła limfocytoza.

Inne możliwości to:

• chłoniaki (zarówno ziarnicze – choroba Hodgkina, jak i nieziarnicze);
• ostre białaczki limfoblastyczne (częściej u dzieci);
• rzadkie zespoły limfoproliferacyjne o podłożu autoimmunologicznym (np. zespół ALPS).

Przewlekła białaczka limfocytowa jest najczęstszą białaczką u osób dorosłych w krajach zachodnich. Charakteryzuje się tym, że komórki nowotworowe nie umierają, mają przedłużone przeżycie i dlatego akumulują się w krwi.

Jak leczyć podwyższone limfocyty i jakie są opcje terapeutyczne?

Postępowanie zależy od przyczyny limfocytozy. W przypadku infekcji wirusowych leczenie ogranicza się najczęściej do łagodzenia objawów, odpoczynku, uzupełniania płynów oraz stosowania leków przeciwgorączkowych.

W bakteryjnych zakażeniach lekarz może zalecić antybiotykoterapię, dobraną indywidualnie do patogenu. Szczególnego podejścia wymagają choroby nowotworowe. W przypadku przewlekłej białaczki limfocytowej decyzja o rozpoczęciu leczenia podejmowana jest na podstawie tempa progresji choroby, wyników badań dodatkowych oraz indywidualnej sytuacji pacjenta.

W leczeniu przewlekłej białaczki limfocytowej mamy obecnie dwie główne możliwości. Jedna to terapia nowoczesna, ale ograniczona w czasie – połączenie przeciwciała monoklonalnego z inhibitorem BCL-2, stosowane przez rok. Druga to terapia ciągła z użyciem inhibitorów kinazy Brutona.

Jak można zapobiegać utrzymującym się podwyższonym limfocytom?

Profilaktyka limfocytozy opiera się na ogólnych zasadach dbania o układ odpornościowy i zapobieganiu infekcjom. Warto zadbać o:

• dobrze zbilansowaną dietę obfitującą w warzywa, owoce, witaminy C i D oraz selen;
• regularną, umiarkowaną aktywność fizyczną;
• unikanie przewlekłego stresu i dbanie o regenerujący sen;
• profilaktyczne szczepienia oraz przestrzeganie zasad higieny (zwłaszcza mycie rąk).

Systematyczne badania profilaktyczne, takie jak morfologia krwi raz w roku, pozwalają na wczesne wykrycie nieprawidłowości oraz szybkie rozpoczęcie ewentualnego leczenia.

Jak limfocytoza jest klasyfikowana w systemach międzynarodowych?

Zgodnie z ICD-10 limfocytoza objawowa kodowana jest jako D72.8 ("Inne określone zaburzenia dotyczące krwinek białych"), z odrębnym kodem dla objawów – D72.820 dla postaci objawowych i D72.828 dla bezobjawowych. Nowa klasyfikacja ICD-11 wprowadza znacznie więcej szczegółów, różnicując zaburzenia limfocytów według przyczyn i rodzaju. Polska wersja ICD-11 zacznie obowiązywać najpóźniej do końca 2026 roku.

Jak wygląda epidemiologia i działania profilaktyczne w Polsce?

W Polsce przewlekła białaczka limfocytowa dotyczy około 1700 nowych pacjentów rocznie. W ciągu ostatnich 15 lat liczba zachorowań zwiększyła się ponad dwukrotnie. Nowotwory hematologiczne stanowią około 6% wszystkich nowotworów diagnozowanych każdego roku.

Szacuje się, że pięcioletnie przeżycia polskich pacjentów z CLL wynoszą 70%, nieco mniej niż średnia unijna.

Polski Narodowy Rejestr Chłoniaków, bazując na danych 11 718 pacjentów, wykazał istotny wzrost liczby przypadków chorób układu limfatycznego i konieczność rozwijania programów profilaktycznych i terapeutycznych. Refundacja nowoczesnych leków w latach 2019–2021, zgodnie z analizami NFZ, powinna w kolejnych latach pozytywnie wpłynąć na rokowania.

Podsumowanie, czyli co musisz wiedzieć o limfocytach podwyższonych?

Podwyższone limfocyty są sygnałem, którego nigdy nie należy ignorować. Mogą być przejściowym efektem infekcji, ale czasem wiążą się z poważnymi schorzeniami, w tym nowotworami układu krwiotwórczego. Kluczowa jest trafna interpretacja objawów, regularne badania i szybka reakcja na niepokojące symptomy. Wczesna diagnostyka i zastosowanie nowoczesnych opcji terapeutycznych wyraźnie poprawiają rokowania pacjentów. Świadomość problemu wśród pacjentów i ich bliskich sprzyja skutecznej profilaktyce i leczeniu.

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Diagnozę i leczenie zawsze powinien prowadzić wykwalifikowany specjalista.

Bibliografia

1. Lymphocytosis and chronic lymphocytic leukaemia: investigation and management. Dostęp online: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov
2. The Etiologic Landscape of Lymphoproliferation in Childhood. Dostęp online: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov
3. Chronic lymphocytic leukemia in general practice. Dostęp online: https://scindeks-clanci.ceon.rs
4. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-11. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org
5. Hyperleukocytosis: A report of five cases and review of the literature. Dostęp online: https://www.spandidos-publications.com